Rekonstrukcja ACL ( więzadła krzyżowego przedniego stawu kolanowego)
Informacje o zabiegu operacyjnym.
Zabieg rekonstrukcji (przeszczepu) ACL stawu kolanowego jest zwykle drugim etapem leczenia po artroskopii, której celem jest dokładne zdiagnozowanie uszkodzenia, usunięcie blokujących fragmentów zerwanego więzadła oraz leczenie współistniejących urazów ( zazwyczaj uszkodzenia łąkotek). W wybranych przypadkach rekonstrukcja może być przeprowadzana jednoetapowo (bez wykonania wcześniejszej artroskopii). Uszkodzenie ACL jest bardzo poważnym schorzeniem stawu kolanowego mogącym prowadzić do zaburzeń w prawidłowym funkcjonowaniu tego stawu i zwykle objawia się niestabilnością kolana. Niestabilność stawu może objawiać się w różny sposób i doprowadzić do obniżenia komfortu życia i niemożności uprawiania większości sportów. Na jej podłożu może także rozwinąć się chondromalacja (rozmiękania chrząstki stawowej), czy może dość do uszkodzenia łąkotek czy nawracających wysięków objawiających się obrzękiem stawu kolanowego. Nie leczona niestabilność może doprowadzić do zwyrodnienia stawu kolanowego, dlatego tez nie należy zwlekać z podjęciem operacyjnego leczenia tego schorzenia (powstające dodatkowe uszkodzenia wpływają w dużym stopniu na ostateczny wynik operacji). Zdarza się, że odpowiednio prowadzona rehabilitacja prowadzi do ustąpienia objawów niestabilności stawu kolanowego. Zdarza się także, że część osób nie wie nawet o zerwanym więzadle krzyżowym w kolanie, prowadząc normalny tryb życia, bez objawów niestabilności kolana.
Wskazaniem do rekonstrukcji ACL jest obecność klinicznych objawów niestabilności kolana, wraz z współistnieniem subiektywnych objawów niestabilności (uciekania kolana) – odczuwanymi przez pacjenta.
Zwykle materiałem używanym do wykonania przeszczepu jest własna tkanka chorego (więzadłowa lub ścięgnista). Najczęściej używa się ścięgien mięśni półścięgnistego lub rzadziej 1/3 środkowej więzadła właściwego rzepki z bloczkami kostnymi (BTB). Pobrany przeszczep wprowadza się do wcześniej przygotowanych otworów w kości piszczelowej i kości udowej i mocuje za pomocą implantów. Po usunięciu drenów można rozpocząć chodzenie o kulach z założonym stabilizatorem ( lub w szynie gipsowej) i z częściowym obciążaniem nogi operowanej. Dren z kolana usuwa się zwykle w drugiej – trzeciej dobie po operacji. Zaraz po usunięciu drenów rozpoczyna się rehabilitację, w tym ćwiczenia na szynie do ciągłego biernego ruchu (CPM).
Krytyczny okres dla przeszczepu, kiedy jest on najsłabszy, to 6-10 tydzień po zabiegu, dlatego przez pierwsze 2 -3 miesiące od zabiegu konieczne jest noszenie specjalnego stabilizatora stawu kolanowego.
Czas powrotu do normalnej aktywności zawodowej jest zależny od rodzaju wykonywanej pracy i wynosi około 6 do 16 tygodni. Powrót do aktywności sportowej w ograniczonym zakresie jest możliwy po upływie 4 miesięcy (bieg po równym terenie bez nagłych zwrotów i zahamowań, zmiany kierunku biegu oraz biegu po okręgu; jazda na rowerze; pływanie) Po upływie 9 miesięcy można powrócić do uprawiania gier zespołowych, tenisa, sportów walki, jazdy na nartach i innych sportów wymagających ruchów skrętnych kolana. Ważną jest rzeczą aby stosować na kolanie ortezę zabezpieczającą kolano (zrekonstruowane więzadło) przed nadmiernymi przeciążeniami do czasu aż lekarz zezwoli na jej usunięcie.
Decyzję o wykonaniu rekonstrukcji ACL kolana podejmuje chirurg w czasie wizyty kwalifikacyjnej. Decyzja ta uzależniona jest od stopnia upośledzenia funkcji kolana, współistniejących chorób, rodzaju wykonywanej pracy, planowanej dalszej aktywności ruchowej i wieku pacjenta ( do 45 r.ż u kobiet, do 50 r.ż u mężczyzn). Wskazania te lekarz ustala indywidualnie na podstawie badania klinicznego, oceny badań dodatkowych i rozmowy z pacjentem.
Operacja wymaga znieczulenia ( zewnątrzoponowego, podpajęczego lub ogólnego). Zabieg wykonuje się w niedokrwieniu kończyny , które uzyskuje się stosując specjalną pneumatyczną opaskę uciskową, zakładaną w połowie uda, wywierającą ciśnienie 300 mmHg.
Chorzy przed zabiegiem muszą poddać się badaniu stomatologicznemu i wyleczyć uzębienie (zły stan uzębienia doprowadza często do powstania tzw. ognisk siejących, co przy niesprzyjających warunkach może być przyczyną wysięków do stawu lub nawet ropnego zapalenia). Zwiększenie ryzyka wystąpienia różnych komplikacji dotyczy chorych otyłych, cukrzyków, osób palących papierosy. Kwestią bardzo istotną jest również golenie włosów w miejscu przyszłej operacji ( od połowy goleni do połowy uda). Powinno być ono wykonane bezpośrednio przed zabiegiem. Prosimy zatem naszych pacjentów o niewykonywanie tej czynności w domu, gdyż zwiększa to ryzyko zakażenia rany.
Możliwe powikłania po zabiegu:
- Powikłania związane ze znieczuleniem ( np. zespół popunkcyjny, wstrząs anafilaktyczny, zatrzymanie krążenia i oddychania),
- Nawracający wysięk stawu,
- Zakrzepica naczyń kończyny,
- Uszkodzenia struktur stawowych,
- Uszkodzenie naczyń,
- Uszkodzenie nerwów,
- Zaburzenia czucia w okolicy cięć skórnych,
- Ropne zapalenie stawu,
- Artrofibroza stawu,
- Martwica jałowa stawu kolanowego,
- Obluzowanie się ( lub wydłżenie) przeszczepu, zerwanie przeszczepu
- Wystąpienie zespołu algodystrofii współczulnej kończyny,
- Wewnątrzstawowe uszkodzenia narzędzi artroskopowych,
- przewlekły stan wysiękowy spowodowany infekcją florą bakteryjną saprofityczną (wymaga wykonania artroskopii, synowektomii i wypłukania stawu – czasem kilkukrotnie, zazwyczaj w 2 – 3 tygodniu po operacji
- Wydostanie się do tkanek płynu wypełniającego staw.
Krwiak i wysięk we wczesnym okresie pooperacyjnym, zaniki mięśniowe, dolegliwości bólowe okolicy operowanej kończyny, zaburzenia czucia w okolicy cięć chirurgicznych zaliczane są najczęściej do komplikacji nie wpływających na wynik zabiegu.
Zmniejszenie ryzyka zakażenia z naszej strony to nowoczesna i dobrze wyposażona sala operacyjna, właściwe przeprowadzany proces sterylizacji i dobrze wyszkolony personel przestrzegający odpowiednich procedur.